Analiza Kryminalna

W 10-tym numerze „Prokuratury i prawa” – czasopisma prokuratury o prawie karnym i kryminologii, pojawił się poświęcony analitykom kryminalnym tekst dra Michała Gabriela-Węglowskiego, prokuratora pomorskiego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej pt. Analiza kryminalna w pracy prokuratora. Cały artykuł można przeczytać w tym miejscu, a zaledwie mały, zachęcający do tego fragment przedstawiamy poniżej:

„Walka z przestępczością wymaga dobrej koordynacji i współpracy odpowiedzialnych za nią podmiotów. Jednym z absolutnie niezbędnych elementów tego systemu są: odpowiednie wyszkolenie i właściwa metodyka pracy analityków kryminalnych, zarówno tych zatrudnionych w Policji i w innych służbach, jak i pracujących w jednostkach organizacyjnych Prokuratury. Wszelkie bowiem działania dochodzeniowo-śledcze organów ścigania (w szczególnych wypadkach wspierane przez kontrwywiad lub wywiad), w tym analityczne i w określonym zakresie czynności operacyjne, nie służą wewnętrznym celom Policji, służb, czy też Prokuratury. Służą zapobieganiu przestępstwom oraz prokuratorowi, jako oskarżycielowi, by skutecznie przekonać sąd o winie podejrzanego/oskarżonego (…). Działania te spełniają więc tylko i wyłącznie funkcję zwalczania przestępczości i sprawowania wymiaru sprawiedliwości sensu largo w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej.

Już w tym miejscu podkreślić zaś należy, że profesjonalnie przeprowadzona i przygotowana analiza kryminalna jest wręcz bezcennym narzędziem wyjaśnienia tego, co jest przedmiotem procesu karnego w konkretnej sprawie.

Warto w tym miejscu odwołać się do słów byłego funkcjonariusza amerykańskiej Krajowej Agencji Wywiadowczej (NSA), Wiliama Binneya, krytycznie oceniającego funkcjonowanie służb antyterrorystycznych przed zamachami na wieże World Trade Center w 2001 r.:

‚Nie zapobieżono zamachowi z 11 września, bo nie analizowano gromadzonych danych. Nie analizowano, bo skupiono się na samym gromadzeniu’.„

ŹRÓDŁO: Prokuratura i prawo (nr 10/2016)

Podczas jednego z posiedzień komisji śledczej do sprawy Amber Gold, zwrócono uwagę na notatkę ze spotkania prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta z października 2012 r. Wynika z niej, że w spotkaniu brał udział także analityk kryminalny.

„Na posiedzeniu przewodnicząca komisji zwróciła uwagę na notatkę ze spotkania 4 października 2012 roku, w którym brali udział oprócz Seremeta m. in. jego zastępca Marek Jamrogowicz, dyrektor Departamentu Postępowania Przygotowawczego Bogusław Michalski, prokurator apelacyjny w Gdańsku Ireneusz Tomaszewski, prokurator okręgowy w Gdańsku Dariusz Rózycki, prokuratorzy: Anna Czerska, Paweł Pik, Ewa Daliga oraz analityk kryminalny Justyna Bublewicz.”

Czyżby prokuratura zorientowała się, że do podejmowania ważnych decyzji potrzebuje profesjonalnie przygotowanej informacji? A może po prostu sprawa Amber Gold jest zbyt duża, aby można było pojąć jej zawiłości bez zastosowania analitycznych metod porządkowania i kategoryzowania wiedzy?

Stawiamy na to drugie!

ŹRÓDŁO: tvp.info

ŹRÓDŁO OBRAZKA: miastoNS.pl

„W dniach 30 listopada – 2 grudnia 2016 roku w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie odbyło się XV Sympozjum Analityków Kryminalnych. Tematem wiodącym tegorocznego spotkania była ‚Strategiczna analiza kryminalna i możliwości jej wykorzystania w różnych obszarach działania Policji’. Sympozjum zorganizowało Biuro Wywiadu i Informacji Kryminalnych Komendy Głównej Policji we współpracy  z Komendą Wojewódzką Policji w Olsztynie i Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie.

W wydarzeniu udział wzięło ponad stu ekspertów z zakresu analizy kryminalnej z Polski i zagranicy reprezentujących Policję, Centralne Biuro Śledcze Policji, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Straż Graniczną, Służbę Celną, Interpol, naukowe ośrodki uniwersyteckie oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Analityków Kryminalnych IALEIA. To jedno z największych tego rodzaju przedsięwzięć w kraju.”

ŹRÓDŁO: policja.pl

ŹRÓDŁO OBRAZKA: policja.pl

Sprawa zaginięcia Iwony Wieczorek do dziś pozostaje niewyjaśniona i wzbudza słuszne kontrowersje. Regularnie pojawia się również na łamach specjalizującego się w tematyce kryminalnej magazynu Reporter. Dziennikarze czasopisma dotarli do całości akt tej sprawy, dostępnych w gdańskiej prokuraturze.

W publikacji powstałej w oparciu o pochodzące z nich informacje, znalazły się fragmenty analizy kryminalnej, wykonanej przez analityka Komendy Głównej Policji, weryfikujące zeznania chłopaka zaginionej – Patryka G. oraz jego kolegów:

„Z kolejnych zeznań Patryka G. wynika, że nie mówi prawdy, co do okoliczności pobytu w nocy 16/17.07.2010 na terenie Parku Reagana z Pawłem J. i Pawłem S. W pierwszym zeznaniu twierdzi, że na terenie PR przebywali razem do godziny około 2. w nocy, a następnie udali się do domów. W drugim zeznaniu twierdzi, że przebywali na deptaku prowadzącym do wejścia na plażę nr 58 z kolegami Pawłem (nazwiska nie podaje) oraz Pawłem J. Było w tym czasie z nimi więcej osób, ale nie pamięta kto. W trzecim zeznaniu twierdzi, że siedzieli na ławkach do około północy. Nie pamięta, kto wtedy z nimi był. ‘ Było nas kilku. Te ławki znajdują się w Parku Reagana. Siedzieliśmy tam do godziny 1-2. Potem każdy poszedł do domu sam.’ Na pytanie czy był około 1. w Banana Beach, twierdzi, że nie był w tym lokalu. Jednak po chwili zeznaje, że tej nocy był w tym lokalu ze znajomymi. W czwartym protokole zeznał, że około 1. wszyscy poszli do domów, nie pili alkoholu.

Zmiana zeznań następuje w chwili przedstawienia mu wykazu połączeń telefonicznych, które wykonywał w nocy i nad ranem, gdy Iwona idzie już do domu. W trakcie przesłuchania twierdzi, że spodziewał się pytania na okoliczność połączeń. Nie wie, co robił w okolicy Parkowej w Sopocie o godzinie 2.00, 2.54 w okolicy Obrońców Wybrzeża w Gdańsku, 3.27 przy ulicy Brzozowej, 3.31 Obrońców Wybrzeża i 3.32 Obrońców Wybrzeża. Zeznał, że o godzinie 3.32 na pewno już zmierzał do domu. Może poruszali się samochodem. Zeznał, że twierdzenie, iż o godzinie 1. był w domu, było nieprawdziwe. Nie wie, o której był w domu” – wylicza analityk i konkluduje: „Z zeznań i wyjaśnień Patryka G. wynika jednoznacznie, że nie mówi on całej prawdy na temat tego, co robił tej nocy.(…) Analizując zeznania Patryka G, Pawła S. i Pawła J. widać wyraźnie, że próbują ukryć niewygodne fakty. W takim stanie rzeczy celowym wydaje się być typowanie ich jako osób, które posiadają wiedzę na temat, co stało się z Iwoną Wieczorek w nocy z 16/17.07.2010 podczas jej powrotu do domu”.

Przy sprawie zaginięcia pracowali także analitycy kryminalni Prokuratury Okręgowej w Gdańsku. Zespół ten zainteresował się jednym z użytkowników forum internetowego poświęconego sprawie Iwony Wieczorek, zamieszczającym w internecie filmy, w których znajdowały się niedostępne publicznie informacje ze śledztwa.

Zdaniem analityków ich celem mogło być: „wodzenie za nos organów ścigania i takie ukierunkowanie, aby zajmowały się wersjami dającymi bezkarność rzeczywistemu sprawcy pozbawienia wolności Iwony Wieczorek.”

Szczegółowej analizie poddawano także połączenia telefoniczne pomiędzy Iwoną Wieczorek a jej znajomymi. W publikacji Reportera opublikowano fragmenty sprawozdania z tych analiz:

„Zastanawiający jest fakt, że mimo tak licznych kontaktów bezpośrednich i prowadzonej korespondencji telefonicznej z Iwoną Wieczorek, Adam M. nie podejmuje próby połączenia się z nią po jej zaginięciu.”

Opublikowane fragmenty akt sprawy wskazują na duże zaangażowanie analityków kryminalnych policji i prokuratury, w weryfikację głównych i alternatywnych wersji śledczych postępowania. Należy mieć tylko nadzieję, że ogrom pracy, także tej analitycznej, został dobrze spożytkowany przez prokuratorów prowadzących śledztwo.

ŹRÓDŁO: newsbook.pl

2 marca w Prokuratorze Regionalnej we Wrocławiu powołano specjalny zespół śledczych, do prowadzenia postępowania o sygnaturze RP I Ds. 41.2016, w sprawie oszustw popełnionych przez nieuczciwych pośredników kredytowych na szkodę tysięcy pokrzywdzonych.

„W skład zespołu wchodzi siedmiu prokuratorów – w tym prokuratorzy Prokuratury Regionalnej oraz prokuratorzy delegowani do tej jednostki, a także prokuratorzy prokuratur okręgowych, a także analityk kryminalny i dziesięciu funkcjonariuszy z Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu oraz z Komendy Wojewódzkiej Policji w Opolu.”

To, że analityk kryminalny został włączony do zespołu od początku jego istnienia, jest rozsądne, znaczące i ważne. Przeraża tylko skala. Jeden analityk na śledztwo tej wielkości? To zakrawa niemal o kpinę. Jak znamy tę branżę analityk będzie miał pełne ręce roboty. Aż do emerytury, chciałoby się rzec… Dlatego powodzenia! Jesteśmy z tobą!

ŹRÓDŁO: Prokuratura Regionalna we Wrocławiu

Na stronie internetowej Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie jest co poczytać! W dziale „Czytelnia” znalazły swoje miejsce różnorakie opracowania o przestępczości, w tym jedno szczególnie dla nas interesujące. „Zagrożenia w sektorze bankowym. Analiza kryminalna zjawisk oraz możliwości przeciwdziałania” (PDF), to przeszło 250-stronicowe opracowanie pod redakcją Piotra Chlebowicza. Obok takich zagadnień, jak oszustwa kredytowe, parabanki czy korupcja, znalazło się i miejsce dla artykułów bezpośrednio dotykających problematyki analizy kryminalnej. Do zapoznania się z całym opracowaniem oczywiście zachęcamy, a poniżej kilka fragmentów, dla tych szczególnie niecierpliwych:

„Aspekty wykrywcze, a następnie kwestie procesowego wykorzystywania efektów analiz kryminalnych to domena operacyjnej analizy kryminalnej. Należy jednak w tym miejscu wskazać, że analiza kryminalna jest przydatna w sprawach wielowątkowych, gdzie występuje rozbudowana struktura powiązań przestępczych. Towarzyszy temu duża ilość informacji, których nie można przyswoić metodami tradycyjnymi. Zwraca się uwagę, że w skomplikowanych stanach faktycznych kojarzenie faktów jest z uwagi na ich ilość i złożoność poważnie utrudnione. Na przykład w sprawie Amber Gold do opracowania są dokumenty w 530 kartonach i 196 segregatorach oraz elektroniczne nośniki danych o pojemności 7 terabajtów.

Wyróżnia się kilka form operacyjnej analizy kryminalnej. Analiza przestępstwa  polega na chronologicznej rekonstrukcji zdarzenia, głównie w celu ustalenie luk  informacyjnych i sformułowania zaleceń dotyczących dalszych kierunków  postępowania. Analiza porównawcza to wyszukiwanie według odpowiednio dobranych kryteriów informacji o podobnych przestępstwach. Analiza grup przestępczych to wykorzystanie wszelkich informacji procesowych, operacyjnych i ze źródeł otwartych w celu budowy obrazu struktury i działalności takiej grupy, często w kontekście werbunku lub jej dezintegracji. Analiza prowadzenia sprawy to szczególnego rodzaju postać analizy kryminalnej gdyż w przeciwieństwie do pozostałych koncentruje się ona na ocenie prawidłowości czynności wykrywczych i dowodowych w konkretnej sprawie. Wreszcie tzw. analiza profilu szczególnego a zatem próba określenia na podstawie opisu przestępstwa cech charakterologicznych i fizycznych osoby sprawcy. (…)

Podobnie jak w przypadku innych przedsięwzięć kryminalnych przestępstwa przeciwko bankom niezależnie czy chodzi o rozbój czy o oszustwo kredytowe można scharakteryzować jako sekwencję rozmaitych czynności i zachowań sprawców, które mimo różnych prób kamuflażu zostawiają jednak ślady, które mogą zostać wykorzystane w działaniach wykrywczych. Na tle tej problematyki warto zwrócić uwagę na złożone formy działalności przestępczej jak pranie brudnych pieniędzy. Wielość podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych, duża liczba transakcji finansowych z udziałem banków i innych instytucji finansowych powoduje, że w postępowaniu karnym prowadzonym w kierunku art. 299 k.k. występuje wielowarstwowa sieć powiązań i zależności.

Trudno sobie wyobrazić metodykę postępowania przygotowawczego z art. 299 k.k. bez analizy kryminalnej.

(…) istota zagadnienia sprowadza się do tego, że działalność przestępcza w interesującym nas obszarze pozostawia szczególnego rodzaju ślady, mianowicie chodzi o ślady w postaci informacji. Informacja stanowi zatem podstawowe tworzywo na którym pracuje analityk kryminalny. Na przykład na podstawie analizy telefonicznej analityk w drodze rozumowania dedukcyjnego może wykazać istnienie powiązań kapitałowych pomiędzy poszczególnymi osobami, podmiotami gospodarczymi.

Analiza kryminalna sprawy albo znacząco ułatwia rekonstrukcję stanu faktycznego lub przynajmniej porządkuje podstawy wiedzy policyjnej w omawianym zakresie.”

ŹRÓDŁO: „Zagrożenia w sektorze bankowym. Analiza kryminalna zjawisk oraz możliwości przeciwdziałania”, red. Piotr Chlebowicz, Olsztyn 2013.